Inflacja jest zjawiskiem wzrostu cen w gospodarce danego kraju, w wyniku spadku siły nabywczej jego pieniądza. Ponieważ ten proces rodzi niepewność gospodarczą oraz znacznie utrudnia podejmowanie wielu decyzji finansowych banki centralne dążą do utrzymania jej na stałym poziomie. Oczywiście wzrost cen jest naturalnym odzwierciedleniem stanu gospodarczego i nie zawsze musi oznaczać inflację. Dochodzi do tego stanu, gdy wzrasta ogólny poziom cen w danym kraju.
Główne przyczyny procesu inflacji
Inflacja oznacza wzrost cen w gospodarce, który prowadzi do spadku siły nabywczej pieniądza
Jedną z głównym przyczyn ogólnego wzrostu cen w gospodarce jest zwiększenie podaży pieniądze w wyniku jego emisji przez bank centralny (kreacja pieniądza) czyli krótko mówiąc bank wprowadza nowe pieniądze do gospodarki. Dzieje się tak na skutek zakupu różnych aktywów finansowych lub udzielaniu pożyczek konsumenckich. Ponadto kolejnym czynnikiem powodującym inflacje może być ogólny wzrost kosztów produkcji w danym kraju (np. wzrost cen ropy naftowej, który ma wpływ przede wszystkim na usługi transportowe, a te z kolei na świadczone usługi). Równie istotną przyczyną inflacji jest wzrost tzw. popytu zagregowanego, czyli łącznych wydatków na zakup różnych dóbr i usług finalnych. Nie mniejszy wpływ posiada nieprawidłowo prowadzony i niezrównoważony budżet państwa, silny i nadmierny wzrostu inwestycji w państwie czy nieodpowiednia struktura gospodarki.
Jakie są koszty inflacji
Jak wspomniano wcześniej bank centralny dąży do utrzymania inflacji na stałym poziomie, który wynosi zwykle około 2%. W Polsce celem inflacyjnym jest wartość ustalona przez NBP wynosząca 2,5% +/-1 punktu procentowego.
W wyniku procesu inflacji przedsiębiorcy nie mogą przewidzieć cen produktu, który będą sprzedawać w przyszłości, czego rezultatem jest przede wszystkim trudność w podejmowaniu decyzji finansowych. Co więcej, niepewność co do cen w gospodarce, prowadzi często do zmniejszenia poziomu inwestycji w danym kraju. Kredyt udzielane konsumentom mogą być w wyniku tego wyżej oprocentowane, podobnie jak pożyczki gotówkowe i to również jest przyczyną ograniczenia przedsiębiorstw w inwestowanie swoich środków. Znacznie spada zaufanie do pieniądza tym samym prowadząc do zaniechania niektórych transakcji czy usług. Co więcej, wzrasta również często opodatkowanie w państwie, w którym nastąpiła inflacja, dlatego określa się to zjawisko jako tzw. ukryty podatek.
W skrajnych przypadkach inflacja przeradza się w hiperinflacje. Ma to miejsce wtedy, gdy ceny wzrastają o 50% miesięcznie i prowadzi do całkowitego spadku zaufania do pieniądza i braku siły nabywczej. Proces ten kończy się załamaniem gospodarki.
Pomiar inflacji
Wskaźnikiem wykorzystywanym do pomiaru procesu inflacji jest CPI (z ang. consumer price index) czyli wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. Jego wartość jest publikowana co miesiąc przez Główny Urząd Statystyczny, a ponieważ dotyczy kategorii stanowiącej największą cześć PKB w państwie, czyli usług konsumpcyjnych, jest tak popularnym i powszechnie wykorzystywanym wskaźnikiem. By go wyliczyć co miesiąc urząd gromadzi ceny towarów i usług z różnych punktów handlowych i usługowych, których lista jest corocznie weryfikowane zgodnie z aktualnymi potrzebami konsumentów.
Źródło: Portal Edukacji Ekonomicznej NBP